Τι θα απαντούσε ένας συνομιλητής χωρίς προσωπικές φιλοδοξίες και συμφέροντα ή ανάγκη να ψηφιστεί, αν τον ρωτούσαμε πώς θα διοικούσε το δήμο μας; Σε αυτή τη συνέντευξη ρωτήσαμε το ChatGPT για τα προβλήματα, τα διλήμματα και τις αντιφάσεις που θα συναντούσε αν ήταν στη θέση του δημάρχου Σπάτων - Αρτέμιδος. Οι απαντήσεις του είναι λογικές, ειλικρινείς και... επικίνδυνα ρεαλιστικές.
Ερώτηση: Τι θα έκανες αν ήσουν δήμαρχος Σπάτων - Αρτέμιδος; Πώς θα έκανες το δήμο να προοδεύσει;
ChatGPT: Θα ξεκινούσα από τα βασικά: καθαριότητα, φωτισμό, προσβασιμότητα, συμμετοχή των πολιτών. Δεν χρειάζονται πάντα μεγάλα έργα για να φανεί πρόοδος. Χρειάζεται σχέδιο, επιμονή, διαφάνεια και δίκαιη αντιμετώπιση όλων.
Θα αναβάθμιζα το παραλιακό μέτωπο της Αρτέμιδας με σεβασμό στο περιβάλλον και στους κατοίκους, με πεζοδρομήσεις, πράσινο, καθαριότητα, και δημοτικό έλεγχος στις κατασκευές. Στα Σπάτα, προτεραιότητα θα είχε η ανάδειξη του παραδοσιακού και αγροτικού χαρακτήρα σε συνδυασμό με έξυπνη πολεοδομική ανάπτυξη. Σε συνεργασία με σχολεία και συλλόγους θα έριχνα βάρος στον εθελοντισμό, κυρίως στον τομέα της καθαριότητας και της πυρασφάλειας. Θα δημιουργούσα μια ομάδα άμεσης επέμβασης για καθημερινά προβλήματα, με διαφάνεια στην ανταπόκριση και θα έφτιαχνα μια ψηφιακή εφαρμογή με τίτλο “Το Λέω στο Δήμαρχο”, για άμεση αναφορά και παρακολούθηση αιτημάτων. Θα καθιέρωνα μηνιαία δια ζώσης και online λογοδοσία στους δημότες. Θα φρόντιζα όλες οι αποφάσεις να είναι ανοικτές και κατανοητές για τους πολίτες. Πιστεύω πολύ στον συμμετοχικό προϋπολογισμό: οι δημότες επιλέγουν πού πάνε κάποια κονδύλια κάθε χρόνο.
Στόχος μου δεν θα ήταν να “φαίνεται” ότι διοικώ, αλλά να φαίνεται ότι ο δήμος δουλεύει για τον πολίτη. Γιατί ένας καλός δήμαρχος δεν φαίνεται όταν μιλάει, αλλά όταν δεν χρειάζεται να απολογείται.
Ερώτηση: Ωραία όλα αυτά που λες, αλλά πού θα έβρισκες χρήματα; Αν είναι τόσο απλά, γιατί δεν τα εφαρμόζουν οι δήμαρχοι;
ChatGPT: Τα χρήματα δεν πέφτουν από τον ουρανό. Οι περισσότεροι δήμοι έχουν περιορισμένους πόρους, αλλά όχι μηδενικούς. Υπάρχουν κρατικές επιχορηγήσεις, ευρωπαϊκά προγράμματα (π.χ. ΕΣΠΑ, Πράσινο Ταμείο), δημοτικά τέλη και φόροι, συμπράξεις με ιδιώτες (ΣΔΙΤ ή προγραμματικές συμβάσεις). Τώρα θα μου πεις “όλα αυτά γιατί δεν τα εφαρμόζουν οι περισσότεροι; Γιατί δεν υπάρχει πολιτική βούληση. Προτιμούν τα “εύκολα” έργα βιτρίνας (πλατείες, εγκαίνια, φώτα) από τις “βαρετές” λύσεις που αλλάζουν την καθημερινότητα (πεζοδρόμια, καθαριότητα, υπηρεσίες). Από την άλλη, η γραφειοκρατεία φέρνει καθυστερήσεις. Ακόμα κι όταν υπάρχουν σχέδια, η κρατική γραφειοκρατία μπλοκάρει, καθυστερεί εγκρίσεις ή μεταφέρει αρμοδιότητες χωρίς πόρους. Αλλά, υπάρχει και έλλειψη τεχνογνωσίας. Πολλοί δήμοι δεν έχουν έμπειρες και καλά οργανωμένες υπηρεσίες ή υπαλλήλους με κατάρτιση για να κυνηγήσουν, να αξιοποιήσουν προγράμματα ή να σχεδιάσουν σύγχρονες λύσεις.
Επιπλέον, όταν υπάρχει πελατειακή λογική, όταν ο δήμος λειτουργεί ως μηχανισμός “εξυπηρετήσεων” και όχι ως δημόσια διοίκηση, τα έργα γίνονται με κριτήριο “ποιος θα ωφεληθεί πολιτικά”, όχι “ποιος τα χρειάζεται περισσότερο”. Εγώ δεν θα υποσχόμουν «τα πάντα». Θα έλεγα “μπορούμε να κάνουμε καλά΄αυτά”. Και πάνω απ’ όλα “θα σας δείχνουμε κάθε τόσο πού πήγαν τα λεφτά”.
Η εμπιστοσύνη δεν χτίζεται με μεγάλες ιδέες. Χτίζεται όταν ο δημότης βλέπει ότι τα αυτονόητα… επιτέλους γίνονται.
Ερώτηση: Πιστεύεις ότι αν προεκλογικά υποσχόσουν μόνο τα εφικτά και τα αυτονόητα θα σε ψήφιζαν;
ChatGPT: Ειλικρινά; Ίσως όχι όσοι περιμένουν «μαγικές λύσεις». Αλλά θα με ψήφιζαν αυτοί που θέλουν σοβαρότητα και αλήθεια. Κάποιοι μπορεί να μην ενθουσιαστούν, αλλά θα εκτιμήσουν την ειλικρίνεια.Αντί να υποσχεθώ έναν δήμο “πρωτεύουσα της Αττικής”, θα έλεγα “θα φτιάξουμε 50 μέτρα ασφαλούς πεζοδρομίου μπροστά στα σχολεία, θα λαμβάνουμε υπόψη τα αιτήματά σας, θα βλέπετε online πού πήγαν τα λεφτά κάθε έργου”. Και μετά θα τα έκανα. Γιατί αυτό που σήμερα θεωρείται “λίγο”, είναι τελικά το πιο πολύτιμο.
Ερώτηση: Ο δήμος Σπάτων Αρτέμιδος είναι ένας μικρός σχετικά δήμος. Ειδικά στα Σπάτα όλοι, λίγο ως πολύ, γνωρίζονται μεταξύ τους. Αν ήσουν δήμαρχος δεν θα έβρισκες δυσκολίες σε κάποιες περιπτώσεις που θα έπρεπε να κάνεις το καθήκον σου και αυτό θα δυσαρεστούσε κάποιους γνωστούς και φίλους; Πώς θα έλεγες, για παράδειγμα, σε γνωστό σου ιδιοκτήτη καφετέριας, στην οποία έχεις πιει τον καφέ σου πάρα πολλές φορές, ότι δεν μπορεί να βγάζει τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο μπροστά από το κατάστημά του, γιατί αυτό είναι πολύ στενό και οι πεζοί αναγκάζονται να κατέβουν στο δρόμο όταν περνάνε μπροστά από το μαγαζί του;
ChatGPT: Πολύ σωστή και ρεαλιστική ερώτηση. Γιατί εδώ δεν μιλάμε για θεωρία – μιλάμε για τη δοκιμασία του αυτονόητου στην πράξη. Αυτό είναι από τα πιο δύσκολα. Αλλά ο ρόλος του δημάρχου είναι να παίρνει δίκαιες αποφάσεις για όλους. Αν ξεκινήσεις να κάνεις εξαιρέσεις, σύντομα θα καταρρεύσει όλο το σύστημα.
Αν ήμουν δήμαρχος και έπρεπε να πω στον φίλο μου τον καφετζή ότι δεν μπορεί να βάζει τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο, θα του έλεγα: "Φίλε μου, σ’ εκτιμώ και σ’ ευχαριστώ για τους καφέδες τόσα χρόνια. Αλλά τώρα που ανέλαβα, έχω έναν άλλο ρόλο. Αν αφήσω τα τραπεζάκια σου εκεί, σημαίνει ότι το παιδί που πάει σχολείο ή η γιαγιά με το πι θα περπατούν στο δρόμο. Κι αυτό δεν είναι θέμα αγάπης ούτε παρέας – είναι θέμα ευθύνης. Αν κάνω μια εξαίρεση για σένα, αύριο θα μου ζητήσει κι ο άλλος, και ο παραδίπλα. Και τότε δεν θα έχουμε δήμο – θα έχουμε χάος. Ό,τι ισχύει για όλους, ισχύει και για σένα. Αν θέλεις να το συζητήσουμε, να το δούμε, αλλά όχι με βάση τη γνωριμία μας. Με βάση το καλό όλων. Αν είσαι φίλος μου στ’ αλήθεια, θα το καταλάβεις".
Και ναι, κάποιοι θα παρεξηγηθούν. Αλλά αν ένας φίλος σου σε σέβεται μόνο όταν του κάνεις χάρες, τότε δεν είναι φίλος – είναι πελάτης. Ο δήμος, όμως, δεν χρειάζεται πελατειακές σχέσεις. Χρειάζεται κανόνες που ισχύουν για όλους – και έναν δήμαρχο που δεν τρέμει να τους εφαρμόσει.
Ερώτηση: Πιστεύεις ότι αυτός ο άνθρωπος θα σε ψηφίσει στις εκλογές; Αν του καταργήσεις τα... τραπεζάκια έξω του αφαιρείς κέρδος…
ChatGPT: Πιθανότατα όχι — ή, τουλάχιστον, όχι στην αρχή. Αν του καταργήσω τα τραπεζάκια, του χαλάω τη "βολή" και του αφαιρώ έσοδα. Και σε μια μικρή κοινωνία όπως τα Σπάτα, αυτός ο ένας έχει φωνή, παρέες, συγγενείς… και όλοι μαζί μπορεί να πούνε: «Ο δήμαρχος μας κυνηγάει». Αλλά εδώ είναι το στοίχημα: Θες να σε ψηφίζουν επειδή τους «βολεύεις» ή επειδή σε εμπιστεύονται ότι θα φτιάξεις έναν Δήμο δίκαιο, ασφαλή, λειτουργικό;
Για κάθε έναν που θα γκρινιάξει, υπάρχουν δέκα που σιωπούν, γιατί δεν έχουν φωνή, αλλά τους βλέπεις να κατεβαίνουν με τα καροτσάκια στο δρόμο, να κρατάνε τα παιδιά τους από το χέρι και να παρακάμπτουν τα τραπεζάκια. Αυτοί θέλουν έναν δήμαρχο που δεν κάνει χάρες, αλλά κάνει δουλειά.
Το πολιτικό ρίσκο είναι υπαρκτό. Αλλά αν θες να αλλάξεις τον τόπο, πρέπει να πεις και κανένα "όχι" — κι ας σου στοιχίσει λίγες ψήφους. Γιατί αν αρχίσεις να δίνεις "ναι" σε όλα, τελικά δεν κυβερνάς εσύ. Σε κυβερνούν οι "χάρες" που χρωστάς.
Ερώτηση: Ξέρεις την ταινία "Τα Παράπονα στο Δήμαρχο";
ChatGPT: Ναι, φυσικά! Η ταινία "Τα Παράπονα στο Δήμαρχο" είναι μια ιταλική κοινωνική σάτιρα σε σκηνοθεσία των Αλντά και Τζιοβάνι, πολύ γνωστών κωμικών δημιουργών στην Ιταλία. Η ιστορία της διαδραματίζεται σε ένα μικρό χωριό της Σικελίας, το Πιετραπάρα. Εκεί, ο νέος δήμαρχος προσπαθεί να φέρει λίγη πρόοδο και νομιμότητα, αλλά πέφτει συνεχώς πάνω στην παράδοση, τη συνήθεια, τα ρουσφέτια και τις απαιτήσεις των κατοίκων, που θέλουν να αλλάξουν τα πάντα... εκτός από ό,τι τους συμφέρει. Όπως λέει και ο τίτλος: όλοι έχουν παράπονα από τον δήμαρχο — κανείς όμως δεν θέλει να κάνει υπομονή ή να συνεργαστεί για το κοινό καλό.
Η ταινία είναι καυστική, αλλά και γλυκόπικρη, και φέρνει στο προσκήνιο το αιώνιο πρόβλημα της τοπικής αυτοδιοίκησης: η σύγκρουση ανάμεσα στο δημόσιο συμφέρον και στα προσωπικά αιτήματα.
Ερώτηση: Όλοι οι δήμαρχοι και οι υποψήφιοι δήμαρχοι αυτό φοβούνται...
ChatGPT: Ναι. Φοβούνται το «πολιτικό κόστος». Αυτός είναι ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» της τοπικής αυτοδιοίκησης — ειδικά σε μικρούς δήμους, όπως ο Δήμος Σπάτων - Αρτέμιδος, όπου σχεδόν «όλοι ξέρουν όλους». Ο φόβος της δυσαρέσκειας των γνωστών, των συγγενών, των «δικών μας ανθρώπων», είναι ο μεγαλύτερος ανασταλτικός παράγοντας για σοβαρές, δίκαιες και γενναίες αποφάσεις.
Γιατί: αν του πεις του φίλου σου να μην παρκάρει στη ράμπα ΑμεΑ, θα σε πει ψείρα, αν δεν κάνεις «εξυπηρέτηση» στον κουμπάρο, δεν θα σε ξαναχαιρετήσει, αν βάλεις πρόστιμο στον ξάδερφο, θα το συζητάνε δέκα χρόνια στην πλατεία. Κι έτσι, οι σοβαρές αποφάσεις γίνονται ανέκδοτα, και οι κανόνες μπαίνουν στην άκρη για να μη χάσει κανείς... ψήφους.
Αυτό φοβούνται όλοι οι δήμαρχοι και ακόμα περισσότερο οι υποψήφιοι: Ότι αν κάνουν το σωστό, θα γίνουν αντιπαθείς. Αλλά αν κάνουν το βολικό, τότε σιγά-σιγά, ο δήμος γίνεται ένα άθροισμα μικρών εξυπηρετήσεων και μεγάλων αδικιών.
Καλύτερα να χάνεις ψήφους επειδή κάνεις το σωστό, παρά να τους κερδίζεις υποσχόμενος εξυπηρετήσεις.
Ερώτηση: Και πώς τα συνδυάζεις όλα αυτά; Γιατί για να κάνεις έργο πρέπει πρώτα να εκλεγείς… και πώς θα εκλεγείς αν χάνεις ψήφους;
ChatGPT: Και να που φτάσαμε στην καρδιά του προβλήματος… Πώς να πεις την αλήθεια, να κάνεις το σωστό, να μη μοιράζεις ρουσφέτια – και παρ’ όλα αυτά… να εκλεγείς;
Η απάντηση είναι δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Θέλει στρατηγική, ειλικρίνεια και σχέδιο. Θέλει κάποιον να μιλά με ξεκάθαρη γλώσσα. Όχι στρογγυλέματα, όχι υπονοούμενα, όχι "θα το δούμε". Πες “ναι, θα συγκρουστώ με κάποιους για να μην περπατάνε οι δημότες στο δρόμο επειδή κάποιος θέλει… τραπεζάκια έξω”. Αυτός που νοιάζεται για τα παιδιά του θα σε ψηφίσει. Ο άλλος… έτσι κι αλλιώς όχι. Θέλει κάποιον να δείξει ότι έχει σχέδιο, όχι μόνο "όραμα". Καποιον που να μην πει απλώς “θα καθαρίσουμε την πόλη”, αλλά να αναφερθεί με ακρίβεια στο πώς θα το κάνει αυτό. Θέλει κάποιον που θα κάνει “συμμαχίες” με τους σωστούς δημότες. Που χρειάζεται τους τους ενεργούς, τους τίμιους, τους αγανακτισμένους αλλά σκεπτόμενους.
Τελικά, αυτός που τα κάνει όλα για να εκλεγεί, δεν θα κάνει τίποτα αφού εκλεγεί. Και αυτός που θέλει να κάνει κάτι αφού εκλεγεί, πρέπει να ξεκινήσει μιλώντας ειλικρινά.
Ερώτηση: Αν σε έναν δήμο εκλέγεται ξανά και ξανά κάποιος που δεν κάνει, κατά κοινή ομολογία, έργα αλλά έχει ταλέντο στις καλές συμμαχίες, πώς παλεύεται αυτό;
ChatGPT: Όταν κάποιος εκλέγεται ξανά και ξανά χωρίς ουσιαστικό έργο, επειδή έχει μάθει το παιχνίδι των συμμαχιών, της "παρέας" και των προσωπικών εξυπηρετήσεων, τότε δεν είμαστε μπροστά σε μια εκλογική μάχη — είμαστε μπροστά σε ένα καθεστώς. Αυτό παλεύεται μόνο αν τολμήσεις να μη μοιάσεις σε αυτό που θες να αλλάξεις. Με επιμονή, διαφάνεια, εναλλακτική πρόταση και... γερό στομάχι. Το σύστημα δεν αλλάζει σε μία νύχτα. Αλλά μπορείς να αρχίσεις το ράγισμα:
- Με αποκαλύψεις με στοιχεία και χιούμορ. Να ξέρεις, οι πολίτες βαριούνται τους ξύλινους λόγους.
- Με άμεση επαφή, όχι μόνο μέσω Facebook. Οι συμμαχίες του… “παλιού” δεν λύνονται με αναρτήσεις. Λύνονται με πόρτα-πόρτα, λαϊκές αγορές, συνοικιακές κουβέντες, παρουσία στα δύσκολα.
- Με έργο, έστω και μικρό, όλο το χρόνο. Ο κάθε υποψήφιος και η αντιπολίτευση μπορούν να παίρνουν πρωτοβουλίες, όχι μόνο λίγες μέρες πριν τις εκλογές, αλλά και όλο το χρόνο. Πρωτοβουλίες για να καθαρίσουν μια παιδική χαρά ή την παραλία με εθελοντές, να οργανώσουν μικρές δράσεις και ότι άλλο δείχνει ήθος και ικανότητα.
- Με ομιλίες για το αύριο, όχι για το "κακό παρελθόν". Ο κόσμος ξέρει τι δεν κάνει ο σημερινός. Το νιώθει καθημερινά. Μίλα για το τι μπορεί να γίνει. Δώσε ελπίδα με ρεαλισμό.
Ερώτηση: Μήπως τελικά στις μικρές κοινωνίες οι πολίτες ψηφίζουν μόνο και μόνο για να έχουν έναν “δικό τους άνθρωπο” στο δήμο;
ChatGPT: Πολύ συχνά, ναι. Αλλά δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολίτες που θέλουν απλώς να λειτουργεί σωστά ο τόπος. Αν μιλήσεις στη λογική και όχι μόνο στην ανάγκη, μπορείς να τους βρεις.
Ερώτηση: Εν κατακλείδι;
ChatGPT: Εν κατακλείδι… Η διοίκηση ενός δήμου – ειδικά ενός με αντιθέσεις, προκλήσεις αλλά και σπουδαίο δυναμικό, όπως αυτός των Σπάτων - Αρτέμιδος – δεν είναι απλώς θέμα τεχνοκρατικής διαχείρισης ή πολιτικής πειθούς. Είναι πρωτίστως υπόθεση ακεραιότητας, θάρρους και καθαρής προτεραιότητας στο κοινό καλό.
Ναι, θα υπάρχουν φίλοι που θα δυσαρεστηθούν. Ναι, θα υπάρξουν συγκρούσεις με κατεστημένα μικροσυμφέροντα. Και ναι, πολλοί θα συνεχίσουν να ψηφίζουν με μοναδικό κριτήριο τη «διευκόλυνση». Αλλά ο δήμος είναι των πολλών, όχι των λίγων. Και για να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος, κάποιος πρέπει κάποτε να πει την αλήθεια, να κάνει αυτό που πρέπει – ακόμα κι αν κοστίζει πολιτικά.
Αν η πολιτική δεν γίνει ξανά υπόθεση προσφοράς και ευθύνης, τότε ο δήμος, όπως και κάθε κοινότητα, θα συνεχίσει να διοικείται με όρους σιωπηλής ανακύκλωσης.
Κι αυτό, αν με ρωτάτε, είναι πολύ πιο επικίνδυνο από το να χάσει κάποιος τις εκλογές.
0 Σχόλια